Fałsz intelektualny a fałsz materialny

Fałsz materialny

Dotyczy sytuacji, w której dokument jest fizycznie zmieniany. Może to obejmować dodanie, usunięcie lub zmianę istotnych informacji w dokumencie. Przykłady takiego fałszu mogą obejmować zmianę kwoty na czeku, podmianę stron w umowie, czy podrobienie podpisu.

Cechą charakterystyczną fałszu materialnego jest to, że modyfikacja dokumentu jest zauważalna fizycznie i bezpośrednio wpływa na treść dokumentu.

Inne zachowanie, które skutkuje odpowiedzialnością karną zgodnie z art. 270 § 1 k.k., dotyczy używania fałszywego dokumentu jako autentycznego. W kontekście przestępstwa fałszu materialnego, termin „użycie” jest interpretowany w szerokim zakresie. Kluczowym elementem jest tu wykorzystanie dokumentu w interakcjach zewnętrznych z innymi podmiotami.

Odpowiedzialność karna za fałszerstwo materialne

Zgodnie z art. 270 Kodeksu karnego, kto podrabia dokument lub wprowadza w nim zmiany w celu użycia go jako autentycznego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Karalnym jest również samo poczynienie przygotowań do popełnienie wspomnianego czynu. Jako przykład takich przygotowań można wskazać m. in.: posiadanie przy sobie i przechowywanie sfałszowanego dokumentu czy usunięcie komputerowo fotografii właściciela dowodu osobistego i wklejenie własnej.

Warto zwrócić uwagę, że za fałszerstwo materialne faktur grozi kara znacznie surowsza niż ta wskazana powyżej. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj: https://btla.eu/artykuly/prawo/falszerstwo-materialne-i-intelektualne-faktur-faktury-nierzetelne-a-odpowiedzialnosc-karna-i-karno-skarbowa/

Fałsz intelektualny

Odnosi się do sytuacji, gdy treść dokumentu jest manipulowana w sposób, który wprowadza w błąd co do jego rzeczywistego znaczenia, nie zmieniając fizycznej formy dokumentu. To może obejmować fałszywe oświadczenia lub przedstawienie nieprawdziwych informacji jako faktów w dokumentach takich jak sprawozdania finansowe, oświadczenia majątkowe czy inne oficjalne dokumenty.

W przypadku fałszu intelektualnego, dokument może wyglądać na niezmieniony, ale informacje w nim zawarte są fałszywe lub wprowadzające w błąd.

Odpowiedzialność karna za fałsz intelektualny

Przestępstwo fałszu intelektualnego jest opisane w art. 271 Kodeksu karnego. Kto, w celu użycia dokumentu jako autentycznego, sporządza fałszywy dokument lub wprowadza w nim zmiany niezmieniające jego zewnętrznych cech, ale mające na celu wprowadzenie w błąd co do treści dokumentu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Natomiast jeżeli sprawca dopuszcza się czynu fałszu intelektualnego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Fałszywe oświadczenie w ramach przestępstwa musi dotyczyć faktów lub okoliczności, które można obiektywnie sprawdzić, a nie opinii, ocen czy domysłów. Przestępstwo związane z fałszerstwem intelektualnym może być popełnione świadomie, z bezpośrednim zamiarem lub z zamiarem ewentualnym. § 3 określa kwalifikowaną formę tego przestępstwa, popełnianą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co często ma miejsce w kwestiach związanych z zobowiązaniami podatkowymi.

Podsumowując, główna różnica między fałszem materialnym a intelektualnym leży w sposobie manipulacji dokumentem: fałsz materialny obejmuje zmiany fizyczne w dokumencie, podczas gdy fałsz intelektualny wiąże się z prezentacją fałszywych informacji bez zmiany fizycznej formy dokumentu. Obydwa przestępstwa mogą być ścigane z oskarżenia publicznego, a ich konkretne konsekwencje mogą zależeć również od skali działania, motywacji sprawcy oraz szkód spowodowanych przez przestępstwo. W przypadku, gdy fałszerstwo ma na celu osiągnięcie znaczących korzyści majątkowych lub spowodowanie poważnych szkód, kary mogą być surowsze. W niektórych przypadkach możliwe jest również zastosowanie środków takich jak grzywna, zakaz pełnienia określonych funkcji, czy konfiskata mienia.